Zihinsel Döngüleri Kırmak – Bölüm 2: Trade Psikolojisi Günlüğü ile Gerçek Gelişim
Coffee Break Letters #50 - 05.07.2025
“Kar eden bir trader olmak, ne bildiğinizle değil, düşünme ve davranma şeklinizle ilgilidir. Disiplin, duygularınızın üstesinden gelme değil, onları fark edip kabul ederek hareket etmektir.” - Mark Douglas
“Kendinize dışsal bir sistem kurmadan önce, içsel sisteminizi tanıyın. Aksi takdirde dış dünya ne kadar düzenli olursa olsun, siz yine dağınık kalırsınız. - Brett Steenbarger
Bu yazı, “Zihinsel Döngüleri Kırmak” adını verdiğim ve 10 bölüm olarak planladığım serinin ikinci bölümüdür. “Davranışınızı Değil Önce İnançlarınızı Değiştirin” başlıklı 1. Bölüm yazısını aşağıdaki linkten okuyabilirsiniz.
Pek çok trade günlüğü sadece fiyat giriş-çıkış seviyelerini, uygulanan stratejiyi ya da işlemin sonucunu kaydeder. Bu veriler elbette faydalıdır ve olmalıdır ama tek başına yeterli değildir. Çünkü birçok durumda sorun, kullandığınız sistemde değil, sistemle uyumlu kalamayan psikolojik süreçlerimizdedir.
Bir gün, bir stratejiyi mükemmel uygular ve güzel bir kazanç sağlarsınız. Başka bir gün, aynı stratejiyi uygulamaya çalışırken duygusal dalgalanmalar devreye girer; korku, sabırsızlık, umut gibi hisler kararlarınızı bulandırır ve sonuç kötü olabilir. Bu farkı yaratan unsur teknik bilgi değil, duygusal döngülerdir. İşte bu döngüleri anlamak ve geliştirmek için sadece fiyat hareketini değil, kendinizi de kayıt altına almak zorundasınız.
Eğer belirli davranışlar, belirli piyasa koşullarında ya da belli zamanlarda düzenli olarak tekrar ediyorsa, bu tesadüfi değildir; zihninizde yerleşmiş otomatik reflekslerin göstergesidir. Bu davranış kalıpları, sizin duygusal hafızanızdır. Zihniniz, benzer koşullarda aynı duygusal tepkileri tekrar eder ve buna göre hareket eder.
Bu yüzden kendinize sık sık şu soruları sormanız çok değerli olur:
Kayıptan sonra genellikle ne yapıyorum? Planıma ve sistemime sadık mı kalıyorum?, yoksa aceleyle yeni işlemler açıyor muyum?
Fırsat kaçırdığımda içimde ne oluyor? Huzursuzluk, acelecilik, ya da belki kendimi yetersiz hissetme?
Belirsiz, kararsız piyasa koşullarında sabrımı ne kadar koruyabiliyorum
Karlı tradelerden erken çıkarak kendimi koruma refleksi mi geliştiriyorum?
Haftanın belirli günlerinde, günün belirli saatlerinde işlem davranışlarımda nasıl farklılıklar gözlemliyorum?
Bu sorulara verdiğiniz dürüst yanıtlar, sizi aynı olumsuz döngülere sürükleyen zihinsel ve duygusal yolun haritasını çıkarır. İçsel haritanızı çıkardığınızda, artık o yolu farklı şekillerde yürüyebilirsiniz.
Günlük tutmak sadece rakamları yazmak değildir. Ayrı bir trade psikolojisi günlüğü tutmaya üşeniyorsanız, kendinizle yüzleşmek, duygularınızı fark etmek ve içsel düzeninizi keşfetmek için standart trade günlüğünüze yeni kolonlar açmalısınız. Bir kararı sadece sonucu üzerinden değil, o karara nasıl, hangi ruh hali ve düşünceyle ulaştığınızı da kaydetmelisiniz. Sadece rakamlar ile sisteminizi geliştirmeye, ince ayar yapmaya çalışıyorsanız bir yerde tıkanırsınız. Bazen sadece psikolojik savaş içerisinde zorlandığınız için çok doğru bir strateji negatif sonuçlar verebilir ve gelişme sürecinizde sizi yanlış yönlendirebilir.
Uygulama kısmına geçtiğimizde bir işlem öncesinde kendinize şu soruları sorun:
Şu an ne hissediyorum? Gerginlik, acelecilik, özgüven, kaygı, yorgunluk gibi duygular var mı?
Aklımdaki temel düşünce ne? “Mutlaka kazanmalıyım.” mı, yoksa “Bu sefer olmak zorunda” mı?
Bu duygu veya düşünceyi geçmişte hangi tip işlemlerimde yaşadım?
İşlem sonrasında da bir saniye durup, şunları düşünün:
Planladığım gibi hareket ettim mi? Yoksa duygularım kararı mı değiştirdi mi?
İşlem sonucuyla hislerim uyuşuyor mu? Hayal kırıklığı mı, tatmin mi, yoksa belirsizlik mi var?
Gelecek benzer durumda hangi farklı adımları atmayı isterim?
Amaç, kendinizi yargılamak değil tarafsızca gözlemleyip anlamaktır. Bu farkındalık, davranışlarınızı otomatik reflekslerden bilinçli tercihlere dönüştürür. Zamanla, hangi durumlarda nasıl tepki verdiğinizi net görebildiğinizde, kendinizi yönlendirmek mümkün hale gelir.
İşlem davranışlarımızdaki kalıplar sadece hareketlerde değil, düşünce dünyamızda da tekrar eder. Örneğin, "Haftanın ilk günü iyi başlarsam, tüm hafta rahat geçer." diye bir inanç taşıyor olabilirsiniz. Bu inanç, o gün kötü bir sonuç geldiğinde sizi hem duygusal olarak hem de işlem disiplininde savunmasız bırakabilir. Her fark ettiğiniz ve sorguladığınız düşünce, bu zincirin bir halkasını gevşetir ve sizi daha özgür bırakır. Stratejiye sadık kalmak, sadece disiplin meselesi değildir; bir farkındalık meselesidir. Sizi sabote eden duyguların üzerini örtmeden, onları görmeden ve anlamadan yapılan her davranış değişikliği geçici kalır…
Sevgiler,
Çağan
Okuduğunuz için teşekkür ederim. Bu gönderi ve “Trading & Life” platformu herkese açıktır, paylaşıp bu platformu destekleyebilir ve yeni içeriklerden haberdar olmak için ücretsiz abone olabilirsiniz...”
*Uyarı: Bu yazıda ve platformda bulunan diğer içeriklerde paylaşımlarımın amacı, finansal okuryazarlığa katkıda bulunmak, piyasalar hakkında farklı bakış açıları sunmak ve özellikle teknik analiz temelli stratejiler konusunda farkındalık yaratmaktır. Bu paylaşımlar, kimseye al-sat tavsiyesi vermek için değil, beni takip edenlerin kendi sistemlerini oluştururken fikir edinmelerine yardımcı olmak için yapılmaktadır. Ayrıca, yatırım tavsiyesi vermeye yetkili olmadığımı da özellikle belirtmek isterim.
Benim kullandığım sistem, yıllarca süren çalışmaların, toplanan verilerin ve defalarca yapılan back testlerin sonucunda, kişiliğime, yaşam biçimime ve beklentilerime göre optimize edilmiş bir stratejidir. Yani tamamen bana özeldir ve bir başkasına %100 uyması mümkün değildir. Burada büyük resmi paylaşsam da, bu resmin altında birçok farklı proses yatmaktadır.
Piyasalar, disiplinsiz ve başkalarının yönlendirmesiyle hareket edenler için oldukça acımasızdır. Amacım, takip edenlerin bilinçsizce işlem yapmasını teşvik etmek değil, tam tersine kendi araştırmalarını yaparak bağımsız kararlar almalarına özendirmektir. Stratejimi anlamaya çalışmak yerine doğrudan işlem açmaya çalışıyorsanız, burada yanlış yerdesiniz. Yatırım, bilgi, sabır ve disiplin gerektirir. Bu bilinçle hareket eden herkes için paylaşımlarımın faydalı olmasını dilerim.
#Borsa #bist100 #Borsaistanbul #XU100 #teknikanaliz #Hisse #Forex #Kripto #Altcoin #Bitcoin #Ethereum #Dolar #trade #psikoloji #trading
Hisse alınca kâr etmeye hemen başlayabilsem belki kârda oturup trendi sürebileceğim. Ama genelde önce zarar ediyorum. Sonra bekle bekle başabaşa geliyoruz. Ondan sonra korku belasıyla az karla, az zararla ya da başabaşla çıkıyorum. Döngüyü kırmak için uğraşmaya devam...